De Psoas: Spier van de ziel
De Psoas is een van de belangrijkste kernspieren van het menselijk lichaam. Het is ook een van de diepst-liggende spier in ons lichaam. Een spier van 40 cm, die de romp verbindt met het onderlichaam – hij zit aan het middenrif en de onderste wervelkolom vast (TH12-L5), loopt dwars door de buik (vóór de nieren en áchter de darmen) en hecht aan aan het binnenste heupbot (trochantor minor).
Dankzij deze sterke psoas kunnen we keihard wegrennen als dat moet. De psoas heeft invloed op onze flexibiliteit, balans, core-stabiliteit, sterke bekkenbodem, goede doorbloeding in de benen en buikorganen, kracht en het gezond functioneren van organen. Bij elk ervaren van dreigend gevaar, of dat nu op werkelijkheid berust, of van binnen gebeurt, spant de psoas meteen aan zodat we acuut kunnen wegrennen.
Vroeger renden we weg voor die aanstormende beer. In onze huidige tijd schuilen er geen beren meer in de bosjes maar kennen we nog wel allerlei andere beren op de weg: de welbekende stresssituaties. Ook dán reageert de spoas met acuut aanspannen, klaar om tot actie te komen als dat nodig is. Of de situatie werkelijkheid is of ingebeeld maakt daarbij niet uit.
Meestal houden we die actie in (het is bijv. raar om weg te rennen, of sociaal onaanvaardbaar om gelijk een potje te vechten). En dát is het moment dat psoas-problemen kunnen ontstaan. De psoas kan de opgebouwde spanning niet meer kwijt en houdt het vast. Of de spanning wordt continu vastgehouden omdat we chronisch pijn, verdriet, stress, angsten en zorgen ervaren.
Daarom wordt deze spier ook wel de spier van de ziel genoemd of de afvoerput van onze emoties.
De psoas is via spier-, zenuw – en fasciavezels verbonden met:
- Middenrif (en dus ook lever en maag).
- Lumbale wervelkolom.
- Sacro-iliolumbale ligamenten en dus de proprioceptie (het vermogen van ons organisme om de positie van het eigen lichaam en de lichaamsdelen waar te nemen. Zoals de stand, beweging en tonus van de ledematen, gewrichten en pezen, het gevoel van “zwaarte” in sommige lichaamsdelen en vermoeidheid of alertheid van de spieren. In het skelet zit proprioceptie in de gewrichten. De ligamenten verbinden alle gewrichten. Wanneer de ligamenten verzwakt zijn, ontstaat er een verstoring in het circuit dat de gewrichten met elkaar verbindt. De proprioceptie zal niet optimaal functioneren, en de psoas zal ingeschakeld worden om het evenwicht te bewaren. De psoas krijgt dan de functie van een ligament om de zwakte te compenseren).
- Nieren, darmen, voortplantingsorganen.
- Het mediastinum (een soort koker van zacht bindweefsel waarin belangrijke grote bloedvaten rusten en belangrijke zenuwen lopen – het is de ruimte tussen de beide longen. In het mediastinum bevinden zich onder andere het hart, de luchtpijp, de slokdarm, de aorta, een aantal grote bloedvaten, een groot aantal zenuwen, de thymus en vele lymfeklieren).
- Parasympatische en sympathische reacties (hartslag, hartritme, ademhaling, pupillen, spierspanning etc.).
- Limbisch systeem (vechten/vluchten/bevriezen/werken of rust/herstel/opbouw, oftewel het gevoel van veiligheid of onveiligheid).
Een goed functionerende psoas zorgt voor kracht, balans, romp-stabiliteit, soepel bewegen, diepe ademhaling, innerlijke rust, fertiliteit, een goede stoelgang, stressbestendigheid, een gevoel van vrede, en een gezonde spijsvertering.
Een slecht functionerende psoas brengt moeizame voortbeweging en kan een bron zijn van uiteenlopende klachten, zoals lage rugklachten, instabiele romp, een gekanteld bekken, rotatieverschillen in de wervelkolom, en afgeleide pijn naar de rug, lies, buik, heup, en de knie. Ook kan het zorgen voor overcompensatie van een aantal andere spieren zoals de bilspieren, buikspieren, heupspieren, lage rugspieren, of hamstrings.
De psoas kan ook medeverantwoordelijk zijn voor darmklachten, menstruatieklachten, en zelfs moeite met fertiliteit. Of ademhalingsklachten, spijsverteringsproblemen en een chronisch ervaren van innerlijke onrust of angst. Als we de psoas weer in balans kunnen brengen, is er grote kans dat deze klachten verminderen of verdwijnen.
Het behandelen van de zeer gespannen of uitgeputte psoas kan zeer gevoelig zijn, en moet daarom uiterst zorgvuldig gebeuren. Het lichaam zal immers meteen weer in de stress schieten als de psoas te heftig behandeld wordt. In het begin adviseer ik daarom meestal dagelijkse rek,- strek- en ontspanningsoefeningen om de psoas te herstellen, denk bijv. spelen, zingen, rusten, of aan de Constructive Rest Positon en een aantal eenvoudige yoga-oefeningen (zoals de kameel, de duif, de krijger, en bijv. lunges).
Ook is een juiste zit- en sta/loop-houding belangrijk: recht zitten op beide zitbeentjes, de benen niet kruisen, niet bank-hangen met doorgezakte rug, knieën en enkels in een rechte lijn t.o.v. elkaar en bijv. de kontzakken leeg.
In een later stadium kunnen we dan de psoas en aanverwante spieren (antagonisten en synergisten zoals de iliacus, de buikspieren, bilspieren en de lendespieren) adequaat behandelen.
